پلیاستایرن از ترکیبات ویژه خانواده پلیمرها محسوب میشود و بهلحاظ ظرفیت تولید پس از پلیاتیلن و پلیوینیلکلراید رتبه سوم را داراست.
به گزارش روابط عمومی TJPAPC ، پیشرفت سالهای اخیر تکنولوژی در صنایعی چون اتومبیلسازی، هواپیمایی، تجهیزات ابزاردقیق، صنایع ساختمانی، ماشینسازی، الکترونیک و ... را نمیتوان بدون درنظر گرفتن توسعۀ تولیدات چندین میلیون تنی ترکیبات پلیمری تجسم کرد.
درست است که تلاش برای تولید ترکیبات پلیمری در سالهای 30 قرن بیستم آغاز شدهاست، اما اساس تئوری تولید آن به سالهای 50-40 قرن نوزدهم، پس از اختراع واکنشهای زنجیرهای توسط نیکالای سیمیونوف بازمیگردد.
پلیاستایرن از ترکیبات ویژه خانواده پلیمرها محسوب میشود و بهلحاظ ظرفیت تولید پس از پلیاتیلن و پلیوینیلکلراید رتبه سوم را داراست. اینماده شیمیایی ابتدا دربین سالهای 1920-1910 توسط ایوان آسترامیسلِنسکی در روسیه و سپس در ایالات متحده آمریکا معرفی شد، اما اواسط سالهای 30 قرن بیستم بود که شرکت آلمانی BASF برای نخستین بار موفق به تولید آن گردید. در اوایل سالهای50 نیز پس از توسعه اصول جایگزینی لاستیک و سایر منومرها (آکریلات و آکریلانیتریل) با پلیاستایرن تولید صنعتی انواع پلیمرها برپایه پلیاستایرن وسعت یافت.
سریعترین آهنگ رشد تولید پلیاستایرنها به سالهای 70-60 قرن بیستم بازمیگردد. این رشد سریع مدیون تولید صنعتی انواع پلیاستایرن به روش اقتصادی پلیمریزاسیون تودهای است که در آن واکنش پلیمریزاسیون تا 90% قابلپیشرفت است. در این روش منومراستایرنی که در واکنش شرکت نکردهاست در شرایط خلا در دستگاههای مخصوص بازیافت شده و به راکتور بازگردانده میشود. ظرفیت تولید اینواحدها در آن دوره از 5000-3000 تن در سال به 30000-15000 تن در سال افزایش یافت و انرژی مصرفی آن به ازای هر تن محصول از 600 کیلووات به 250-200 کیلووات کاهش را نشان میداد.
شایانذکراست رشد تولید پلیاستایرن که در سالهای70-60، حتی به 12-10% در سال نیز رسیدهبود، در اواخر قرن بیستم روند رشد آن به 5-4% در سال کاهش پیداکرد. ظرفیت تولید انواع مختلف پلیاستایرن در دهه نخست قرن حاضر به 11 میلیونتندرسال رسید.
درحالحاضر پنج نوع مختلف پلیاستایرن تولید میشود:
ــ پلیاستایرن معمولی (کریستال) (GPPS)؛
ــ پلیاستایرن مقاوم دربرابر ضربه (High Impact)
ــ پلیمر آکریلنیتریلبوتادیناستایرن – ABS (کوپلیمر استایرن مقاوم با آکریلنیتریل)؛
ــ پلیاستایرن انبساطی
ــ کوپلیمرهای استایرن همراه با آکریلنیتریل و متیلمتاکریلات.
پلیاستایرن از نظر ساختار مولکولی در دسته پلیمرهای نسل اول قرار گرفته و ازنظر فراوانی موارد مصرف جایگزین فلز، چوب و سایر مواد سنتی در انواع صنایع شدهاست. (صنایعی چون قطعات ماشینآلات، اتومبیلسازی، تولید تجهیزات الکترونیکی، ابزاردقیقی، لوازم برقی خانگی، ساختمانی، پاکتهای بستهبندی، تجهیزات اداری، اسباببازی و غیره).
رشد مصرف پلیاستایرن تنها بهجهت سهولت تولید آن نیست، بلکه بهدلیل مصرف کم انرژی در صنایع پاییندستی و فرایندپذیری آسان آن به روشهای رایج امروزی چون اکستروژن و قالبگیری تحتفشار است.
قابل توجه اینکه در سالهای اخیر در زمینه تولید انواع پلیمرهای پلیاستایرنی تغییرات اساسی صورت گرفتهاست. بهعنوان مثال اگر در سالهای 90-70 قرن بیستم عمدهظرفیت تولید این پلیمر را پلیاستایرن مقاوم (بیش از 30%) تشکیل میداد و تولید پلیاستایرن معمولی از 15% تولید کل تجاوز نمیکرد، ولی در سال 2000 ظرفیت تولید پلیاستایرن معمولی به 31% رسید و این درحالی بود که پلیاستایرن مقاوم تا 10% کاهش را نشان میداد.
ظرفیت تولید پلیاستایرن معمولی در سالهای اخیر بهجهت رشد مصرف گسترده آن در ظروف بستهبندی مخصوصا بستهبندی محصولات غذایی، صنعت ساختمانسازی بهعنوان عایق رطوبت، حرارتی و صوتی از ضخامت 2/0 میلیمتر تا 120 میلیمتر، و در قطعات لوازم خانگی چون یخچال و همچنین ساخت اسباببازی افزایش یافتهاست.
پلیاستایرن معمولی سادهترین نوع پلیاستایرن است که حاوی مقدار اندکی روانکننده (Plasticizer) داخلی از انواع روغنهای معدنی خاص میباشد. دامنه وسیع کاربرد پلیاستایرن معمولی و مصرف آن در بستهبندی و تماس مستقیم با مواد غذایی، نظارتی دقیق بر کیفیت مواداولیه، فرآیند تولید و استانداردهای مربوط را طلب میکند.