زارعی نماینده مجلس دهم با تکیه بر تجربه حضور چهارساله در کمیته پتروشیمی مجلس نهم، بخشی از مزیت‌های این صنعت را تبیین و چالش‌ها و راهکارهای برون‌رفت از آنها را تبیین کرد.
غلام محمد زارعی در گفتگو با خبرنگار نیپنا، درباره اولویت‌های مجلس دهم و کمیسیون صنایع در خصوص صنایع پتروشیمی و همین‌طور سایر صنایع با این بیان که دیدگاه‌های شخصی خود را مطرح می‌کنم، گفت: ایران با دارا بودن حدود 9.5 درصد کل ذخایر متعارف نفت جهان و 18.2 درصد ذخایر گاز جهان، جایگاه نخست را درمجموع منابع هیدروکربوری نفت و گاز متعارف جهان به خود اختصاص داده است.
تنوع‌بخشی به صادرات با توسعه صنایع
این نماینده مجلس دهم ادامه داد: بهره‌مندی بهتر از مواد اولیه با فراورش آنها حاصل می‌شود موضوعی که در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تحت عنوان تنوع‌بخشی به صادرات نفتی و تولید فرآورده پیش‌بینی و حکم شده است.
توسعه متوازن صنعت سبب تکمیل زنجیره ارزش است
زارعی با اشاره به سه بخش راهبردی صنعت پتروشیمی، یعنی بالادستی، میان دستی و تکمیلی تصریح کرد: در ابتدا باید تأکید کنم توسعه متوازن این ارکان، نه‌تنها راهبرد، بلکه ضروری است. چراکه هدف نهایی از ایجاد صنایع پتروشیمی تکمیل زنجیره ارزش است؛ بنابراین، زمانی این موضوع محقق می‌شود که بخشهای مذکور به‌موازات توسعه یابد.
عضو سابق کمیته پتروشیمی مجلس نهم بابیان این‌که ارزش پروژه‌های در حال ساخت و طراحی در صنایع بالادستی و پایین‌دستی صنعت پتروشیمی بالغ‌بر ٧٠ میلیارد دلار است، افزود: بخش تکمیلی خوراک خود را از بخش میانی و این بخش نیز از صنایع پایه‌ای (بالادستی) می‌گیرد. ازاین‌رو، اگر بخواهم این موضوع را با فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری، مورد ارزیابی قرار دهم باید بگوییم بخشهای پتروشیمی، خانه‌های اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت هستند. چراکه این صنعت پتروشیمی است که مانع خام فروشی می‌شود.
بسته جامع توسعه صنایع پتروشیمی تدوین شود
زراعی گفت: باید از تکرار رویه‌های ناکارآمد پرهیز کرد همچنان که باید اقدام و عمل را جایگزین مباحث روزمره و شعاری کرد. ازاین‌رو، باید بسته جامع توسعه صنایع پتروشیمی کشور با همکاری وزارت نفت و وزارت صنایع، معدن و تجارت تدوین شد. ازاین‌رو، برنامه ششم توسعه بستر مناسبی است که اهداف توسعه‌ای این صنعت در آن ترسیم شود.
چالش طرحهای نیمه‌تمام پتروشیمی و راهکار رفع آن
زارعی گفت: در حال حاضر 67 طرح نیمه‌تمام در صنعت پتروشیمی ایران وجود دارد و یکی از راه کارهای حل این معضل جلب مشارکت بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این صنعت است؛ بنابراین این صنعت برای تکمیل طرحهای نیمه‌تمام خود به سرمایه‌گذاری سالانه حداقل 5 میلیارد دلاری بخش خصوصی نیاز دارد زیرا بیشتر چالش طرحهای نیمه‌کاره صنعت پتروشیمی مربوط به محدودیت منابع مالی است؛ بنابراین پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم برای سرمایه‌گذاری در طرحهای توسعه‌ای پتروشیمی قابل‌بررسی است.
خارجی‌ها بیایند اما منوط به تعیین شرایط از سوی ایران
وی درباره حضور خارجی‌ها در این صنعت نیز گفت: در این زمینه نباید نگاه بسته داشت. چراکه، اقتصاد مقاومتی افزون بر درون‌زا بودن برونگراست؛ بنابراین، با تکیه‌بر همین راهبرد باید سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کرد و حتی برای آنها مشوق نیز گذاشت اما این برنامه‌ها شرایطی دارد و آن را کشورمان تعیین می‌کند.
زراعی در پاسخ به این پرسش که شرایط ایران برای حضور خارجی در توسعه صنعت پتروشیمی چیست؟ تصریح کرد: اهمیت سرمایه‌گذاری خارجی به‌عنوان معیاری برای سنجش پویایی رونق و توسعه هر کشور به‌ویژه از منظر کشورهای نیازمند توسعه، انکارناپذیر است.
وی در ادامه تصریح کرد: در ابتدا آنها باید فناوری‌های روز آمد خود را ارائه کنند و بعد آنکه ایران به دنبال تولید مشترک است و بازاریابی محصولات است و نهایت صادرات است. امروز محصولات پتروشیمی ایران به اروپا صادر می‌شود.
زارعی با اشاره به تولید بیش از ٤٦ میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال گذشته گفت: حدود ١٩ میلیون تن از این محصولات صادرشده است.
عضو کمیته پتروشیمی در مجلس نهم، ارزش فروش داخلی و صادراتی محصولات پتروشیمی را در سال گذشته درمجموع ٢٣ میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: میزان فروش داخلی محصولات پتروشیمی حدود ١٤ میلیون تن به ارزش بیش از ٢٤١ هزار میلیارد ریال و میزان صادرات نیز حدود ١٩ میلیون تن به ارزش حدود ٩,٥ میلیارد دلار است.
ثبات قوانین، راهگشای جذب سرمایه‌های خارجی
زارعی بابیان این‌که یکی از مؤلفه‌های مثبت در خصوص جذب سرمایه‌گذاران، ثبات قوانین است، افزود: سرمایه‌گذار خارجی تنها زمانی به سرمایه‌گذاری در کشور مقصد تمایل پیدا می‌کند که مطمئن باشد قوانین بدو ورود وی تا چند سال ثابت می‌ماند.
وی گفت: عدم ثبات در قوانین نشان‌دهنده نا اطمینانی و بی‌ثباتی اقتصادی در یک کشور است که باعث افزایش خطرپذیری سرمایه‌گذاری در آن کشور خواهد شد. ازاین‌رو باید به‌سرعت بستر را برای سرمایه‌گذاری در صنعت کل کشور فراهم کرد.
زارعی درباره مشکل عمده صنعت ایران گفت: صنعت ایران در گام نخست نیازمند سرمایه‌گذاری و استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و مزیت‌هاست. ازاین‌رو، باید سازوکارهای تأمین منابع مالی سرمایه‌گذاری را روزآمد کرد البته هم با نگاهی به بیرون و هم با تکیه‌بر منابع داخلی زیرا نقدینگی فراوانی در جامعه وجود دارد که اگر به سمت سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی سوق داده شوند آثار و پیامدهای مثبتی برای کشور دارد.
وی در پایان گفت: فرصت‌ها، چالش‌های صنعت ایران فراوان هستند که برای بخش عمده‌ای از آنها راهکارهای کوتاه‌مدت و برای باقیمانده راهکارهای میان‌مدت و بلندمدت وجود دارد که باید به‌تفصیل درباره آنها سخن گفت البته همراه با اقدام و عمل.